Vergeven en verzoenen…..peace of cake?
In het weekend van 28/29 maart a.s., de 5e zondag van de veertigdagentijd, zal er in de meeste van onze kerken aandacht zijn voor vergeven en verzoenen. Onderstaande tekst is hierop een inleiding. In de verkondigingen van dat weekend wordt erop teruggekomen.
Vergeven begint met het stellen van een daad: je bent bereid de ander te vergeven, dat is wat je wilt doen. Maar dan pas begint het proces in jezelf. Want vergeven gaat niet zomaar. Vergeving wil niet zeggen dat het onmiddellijk koek en ei moet en kan zijn tussen jezelf en de ander. Dat is een ander proces, het proces van verzoening.
Veel mensen denken dat vergeving een daad op zich is, en dat is gedeeltelijk waar. Vergeving is inderdaad een daad. Misschien is vergeving: het oordeel over een ander aan God geven? De Bijbel leert dat het oordeel God toekomt. God leert ons geen oordeel over anderen te hebben maar te vergeven. In dat NIET oordelen vertrouw je dat God uiteindelijk een rechtvaardig oordeel over alle mensen zal vellen. Over de ander, over jezelf!
Maar vergeven is niet een daad die je één keer doet. Vergeven is ook een innerlijk proces, voor zover het gaat om de pijn die je aangedaan is. Stel dat mijn vriend Jaap mij met een groot mes in de arm snijdt. Ik moet naar het ziekenhuis en er worden dertig hechtingen geplaatst, bij iedere hechting komen er verwensingen naar Jaap bij mij naar boven. Ik ben boos en heb pijn: Jaap is er de oorzaak van.
Er komt een moment dat ik van mijn woede af wil en niet altijd met Jaap bezig wil zijn. Uiteindelijk vergeef ik Jaap, of hij dat nu aan mij vraagt of niet, al zou het makkelijker zijn als hij het vroeg en geniet van de vrijheid doordat ik niet meer met dat oordeel in mijn hart en hoofd rondloop.
Later op controle bij de dokter haalt hij het verband van mijn arm en ik denk weer de nodige verwensingen aan het adres van Jaap. Had ik hem dan niet vergeven? Dat wel, maar met de pijn komen de herinneringen. Met iets minder moeite vergeef ik hem weer. Dit herhaalt zich totdat het verband pijnloos verwijderd kan worden en het litteken nauwelijks meer te ontdekken is.
Vergeven doe je net zo lang tot de dingen die je zijn aangedaan geen pijn meer veroorzaken.
Daarna komt de vraag op, hoe je met de ander moet omgaan. Als ik Jaap vergeef, moet ik dan weer goede vrienden met hem zijn? Antwoord: absoluut niet! Dat heeft niets met vergeven te maken – dat is verzoening. Verzoening is een soortgelijk proces dat plaatsvindt na de vergeving.
Wanneer Jaap direct na zijn daad spijt betuigt en ik hem kan vergeven, is de weg naar verzoening open. Want we zien allebei het verkeerde van de zaak in en willen allebei van het oordeel af.
Vervolgens lijkt het proces dat dan start op dat van de vergeving. Jaap wil weer op de oude voet verder, maar zolang de pijn overheerst, heb ik daar moeite mee. Een redelijke afstand is dan een wijs besluit.
We hebben elkaar vergeven en zoeken naar herstel en verzoening. In zo’n proces is het goed je relatie opnieuw te definiëren. Hoe staan we nu tegenover elkaar? Er is dus minimaal tijd nodig om het vertrouwen weer op te bouwen.
Denk niet dat wanneer je elkaar vergeeft de relatie weer bij het oude zal zijn, emotioneel of in de liefde. De man die zijn vrouw bedriegt, verdient haar toewijding en liefde niet meer. In een proces van vergeving kunnen zij weer bij elkaar komen en in een proces van verzoening kunnen zij hun huwelijk weer herstellen. Dat zijn twee processen die elk tijd, energie, veel gesprekken en verdriet kosten.
Als jij fout geweest bent, dan zul je in het verzoeningsproces pas werkelijk de door jou aangerichte schade ontdekken. Dat is vervelend maar leerzaam. Je leert dat zonde nooit loont. Het lijkt altijd zoet, snel en duister, terwijl verzoening pijnlijk langzaam en in het licht gebeurt. Dat we de komende Veertigdagentijd hier mee bezig mogen zijn met de hulp van God.
Pastor Hans de Vries